In mijn zoektocht naar het perfecte recept voor pepernoten kwam ik heel veel soorten pepernoten tegen.
Pepernoot recepten naar ieder zijn smaak. Ja en dan word het moeilijk, want ik hou wel van een beetje authentiek.
Uiteraard komt dit natuurlijk ook door de vele manieren van levenswijzen en dieëten.
Ik ging in elk geval op onderzoek uit waar nou eigenlijk de speculaaskruiden vandaan kwamen en kwam ik tot de ontdekking dat deze al best lang bestaan, namelijk al in de middeleeuwen.
Specerijen kwamen via kooplui en de VOC binnen en daar werd door de monniken in de kloosters mee geëxperimenteerd, want specerijen waren nog niet echt voor het gewone volk.
Specerijenmixen werden vaak gemaakt ter bevordering van de gezondheid, maar natuurlijk ook om gewoon lekker mee te koken.
Terwijl ik dit een beetje aan het doorspitten was, kwam ik ook tegen dat pepernoten al in de middeleeuwen werden gemaakt.
Wel in een andere vorm dan dat we ze nu kennen, want wij zeggen teggen die kleine half ronde bolletjes pepernoten, maar dat zijn eigenlijk kruidnoten.
Pepernoten zijn kleine slordige, vierkante brokken die de structuur hebben van taai taai. Ze werden ook wel ” panis piperatus” genoemd.
Misschien vind ik die naam wel veel leuker!
Pepernoten zijn ontstaan door het maken van peperkoek. De naam pepernoot dankt zijn naam dat er van oorsprong heel veel peper in zou zitten. Het was enkel een recept van een honingdeeg en peper en wat andere specerijen die vroeger werd gezien als afrodisiacum. Daarom werd er ook wel bruidskoek van gemaakt.
Ik vind het leuk om zelf mijn kruidenmixen te maken en heb voor dit recept zelf een potje van 80 gram mix gemaakt, niet dat je 80 gram nodig bent, maar dan heb je een potje speculaaskruiden op voorraad, dat je uiteraard voor meer bereidingen kunt gebruiken. (bijv. stoofpotten, marinades)
-30 gram ceylon kaneelpoeder
-5 gram hele kruidnagels, ontdaan van het bloemetje en fijngemalen
-5 gram geraspte nootmuskaat
-5 gram vers gemalen witte peper
-5 gram fijngemalen anijszaad
-5 gram gepelde kardamom peulen fijngemalen
-5 gram gemberpoeder
-10 piment bessen fijngemalen
-5 gram venkelzaad fijngemalen
-5 gram korianderzaden fijngemalen
Alles fijnmalen en goed met elkaar mengen (koffiemolen)
Het recept voor middeleeuwse pepernoten:
-250 gram/ml vloeibare honing
-1 middelgroot ei
-1 flinke eetlepel speculaaskruiden gemaakt zoals hierboven beschreven
-250 gram zelfrijzend bakmeel (spelt, zelfgemaakt incl zout)
Mix alle ingrediënten in een kom en je zult zien dat het een wat plakkerige massa word.
Probeer het uit de kom tot een bal te vormen en wikkel het in met vershoudfolie, zodat het minimaal een uur in de koelkast kan opstijven.
Verwarm de oven voor op 200 graden.
Maak van het deeg kleine brokjes/balletjes, maar net wat je zelf wilt. Het deeg is nog steeds wat plakkerig, maar rolt op zich prima. Af en toe je handen met koud water afspoelen en goed drogen helpt wel om niet helemaal onder het deeg te komen zitten 😉
Plaats de brokken op een bakplaat bekleed met bakpapier.
Bak de pepernoten ongeveer 10-15 minuten lichtbruin.
Hoe maak je zelf zelfrijzendbakmeel?
-250 gram (spelt)bloem
-3 theelepels wijnsteenbakpoeder
-1 theelepel (keltisch)zeezout
Ik twijfelde eerst of het wel wat zou worden met zo’n plakkerig deeg….maar ze zijn top gelukt.
Omdat ik al zout in mijn zelfgemaakte zelfrijzend bakmeel had verwerkt, had ik geen snuf zout extra hoeven toe te voegen.
Dit heb ik dan ook uit het recept weggelaten.
Het zijn mooie zachte, taaie pepernoten geworden, met een krokant korstje.
Ik ben zelfs zo tevreden, dat ik ze op 5 december nog een keer ga maken.
Vroeger wisten ze wel hoe het moest 🙂